İnek
İnek, etinden, sütünden, derisinden faydalanılan bir hayvandır. Memeliler sınıfından çift toynaklılar takımının bir üyesidir. Hantal yapısıyla evcil büyükbaş hayvan olarak yetiştiricilerin gözdesidir. Sığır familyasından olan inek, sığırların yavrulayan dişi üyesidir. Erişin hale gelmeleri yaklaşık 2-2,5 yaşlarını bulur. Yavrulamaları ise 2,5-3 yaşlarında olur.
İneklerin yaşam süresi ortalama 25-30 yaş arasıdır. Ortalama ağırlıkları ise 450-500 kg kadardır. Yeni doğan inek buzağı olarak tanımlanırken, biraz büyüdüğünde düve, yavrulamaya başladığında ise inek olarak tanımlanır. Irklara göre ineklerde farklı özellikler görünse de temel özellikler hepsinde aynıdır. İnek yetiştiricileri için ineklerden her yıl yavru almak önemlidir. Bu ineklerin yeterli sayıya ulaşmasına, süt üretiminin yeterli düzeyde olmasına yardımcı olur. Bunların sağlanması içinde inek yetiştiricilerinin beslenme ve sağlık kontrollerine özen göstermesi gerekir.
İnek bakımı ve beslenmesi
Gebe inek bakımı: İneklerde gebeliğin ilk zamanlarında özel bir bakıma ihtiyaç yoktur. Bu süreçte ineğin fazla beslenmesinin bir faydası olmaz, ancak yetersiz beslenmede sakıncalıdır. Gebeliğin sonuna doğru doğuma 2-3 ay kala gebe inek ayrı bir yere alınmalıdır. Bu gebe ineğin diğerleri tarafından boynuzlanmasına, zarar görmesine engel olur. Ahır zemini de ıslak, kaygan olmamalıdır. Doğum yaklaştığında ahırda gürültü olmamasına dikkat edilmelidir.
Gebe ineğin sağımsız dönemi: İnek sütünden de faydalanılan bir hayvandır.
Ancak doğumdan önceki 2 ayda sağımdan kesilmeleri gerekir. Buna kuruya alma denmektedir. Bu sayede inek yavrusunun gelişmesine yardımcı olur, süt yapan organları da dinlenir. Kaybettiği minerallerin yeniden vücudunda birikmesi sağlanır. Ayrıca vücudu da dinleneceği için doğuma hazır olur. İneğin bu şekilde kuruya alınması halinde, sonraki süt verimleri de yükselir. Bu süreçte ineklerin süt veriyormuş gibi iyi beslenmesi gerekir. Doğuma iyice yaklaşıldığında yemin miktarı aşırıya kaçmadan arttırılarak, süt verimine hazırlanmalıdır. Sütten kesme ise ağır ağır olmalıdır.
İneklerde gebelik süresi, doğum ve doğum sonrası bakımı nasıl yapılır?
İneklerde gebelik süresi yaklaşık 280 gündür. Esmer ırklarda ise 285 gün sürebilir. Gençler daha erken doğum yapabilir. Doğuma yaklaştıkça gürültü azaltılmalı ve gebe inek ani hareketlerle ürkütülmemelidir. Zaten memeleri şiştiği için huzursuz olan hayvan, sancılar yüzünden de rahatsız olur. Doğum sancılarının başlamasıyla 5-10 saat içinde buzağı önce baş ve ön ayaklarıyla gelir ve doğum gerçekleşir. Buzağıdan sonra zar yani son atılır. Yavru zarı doğumdan 2 gün sonra atılmalıdır. Olmazsa veterinere gidilmelidir. İçeride kalan yavru zarı ineğin hastalanmasına ve döl veriminin bitmesine yol açabilir.
Doğumdan sonra hava soğuk olursa ineğe ılık su verilmelidir. İnek doğumdan sonra hemen sağılmamalıdır. Bu yavru zarının düşmesine engel olabilir ve süt humması denilen doğum felcine neden olabilir. İnek yerinden kalkamazsa hemen veteriner çağırılmalıdır. Çünkü doğum felcinin en önemli belirtisi budur. Bu yüzden ineğin 3-4 gün kadar sütü tamamen sağılmamalıdır.
Yeni doğan buzaği sıcak ve temiz bir yerde olmalıdır. İnek onu yalayarak temizler, olmazsa kuru bezle temizlenebilir. Buzağının göbek kordonuna bağlamadan tentürdiyot sürülmesi yeterlidir. Eğer hayvan soluk almıyorsa, kaburgalarına kuvvetlice vurulmalıdır. Buzağı doğduğunda anasının memesini arayacağı için, mikroplardan arınması amacıyla meme ılık suyla temizlenmeli ve kurulanmalıdır. Buzağı ağız sütünü mutlaka almalıdır.
Süt verimi için inek beslenmesi ve bakımı nasıl yapılır?
İneklerin canlı ağırlığının yanında süt verimi, sütteki yağ oranı, sağlık durumu ineklerin nasıl beslemesi gerektiğini gösteren bulgulardır. İnekler sağım dönemine uygun şekilde beslenmelidir. Sağım döneminde inekten alınan sütün oranı normal koşullarda ilk 100 günde %45, ikinci 100 günde %30-35, üçüncü 100 günde ise %20-25 kadardır. Bu yüzden ineklerin süt verimine uygun şekilde beslenmesi gerekir.
İnekler aynı cinsten bile olsa, özellikleri yapıları farklı olabilir. İnek doğurup sütten kesilinceye kadar vereceği süt değerlendirilerek yıllık süt miktarı tespit edilebilir. Bu oran yerli ırklarda 8000 kg kadardır. Süt miktarının artması için en fazla Holstein cinsi inekler tercih edilir. Bunların yıllık süt verimi yaklaşık 15000-25000 kg arasında olur. İnekler eti için beslendiğinde ise süt vermeleri için sağılmazlar. Bu cins inekler sadece yavrularını emzirir. İneklerin süt verimi bakımından en iyi çağları 5-6 yaşları arasındadır.
21.01.2024 06:44:14
İnek ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
