İneklerin Çiftleşmesi
İneklerin çiftleşmesi, yetiştiriciler açısından önemli bir konudur. Çünkü yetiştiriciler her inekten bir yılda yavru almayı hedefler. Bunun içinde ineklerin üremesi konusunda bilgi sahibi olmaları gerekir. Sabahları kızgın olduğu görülen ineklerin öğleden sonra, öğleden sonra kızgın olanlarında ertesi gün sabahleyin tohumlatma yoluna gitmeleri uygun olur.
İneklerin çiftleşmesi için bu yöntemin başarılı olması, kızgınlık zamanının doğru tespit edilmesiyle sağlanabilir. Eğer kızgınlık başlangıcı doğru tespit edilmezse, bu yöntem başarılı olmayabilir. Döl yatağına konulan spermlerde döllenme yeteneği olmaz. Bunların döllenme yeteneğinin olması için, döl yoluna konulduktan sonra bir süre geçmelidir.
İneklerin çiftleşmesi için aranan kızgınlık belirtileri nelerdir?
Kızgınlık ineklerin çiftleşmesi için istek göstermesidir. Kızgınlık döneminde olan hayvanlara örsek ya da boğasak adı verilir. Kızgınlıkta olan ineklerde aşağıdaki belirtiler görülür; - Kızgın inekler gece olduğunda ayakta kalmayı tercih eder, gündüzler ise nadir olarak yatar. Eğer sürü içinde ürkütülürlerse ilk tepkiyi verende onlardır.
- Kızgınlığın başlangıcında olanlar üzerine sıçramasına izin vermezken, kızgınlıkta olan inekler öteki ineklerin üzerine sıçramaya çalışır. Sıçrama sırasında yerinde duramayan da ise kızgınlık başlamış sayılmaz. Çünkü sıçrama hareketine izin vermek ineklerde en önemli kızgınlık göstergesidir. Yetiştiriciler ineklerini iyi gözlemlerse, ineklerde sırt ve sağrılarında öteki ineklerin sıçraması nedeniyle oluşmuş hafif deri bozuntuları ve kirlenme olduğunu fark edebilirler.
- Kızgınlık döneminin başındaki inekler genellikle bir arada olmayı tercih eder. Boğalar ise diğer boğalara yakın olmaya çalışır.
- Kızgınlıkta olan ineklerde daha fazla hareketlilik olur, yem yemeye istek azalması olur ve süt verme eğilimlerinde azalma olur.
- Kızgın inekler diğerlerinin ferçlerini koklamaya başlar, kızgın ineklerin ya da kızgınlığa yaklaşmış olanların arka taraflarına çenesini sürtmeye çalışırlar.
- Eğer yakından gözlem yapılırsa, kızgın ineklerde ferç ıslak, pembe renkli ve şişkin olur. Ayrıca bölgede çara denilen yapışkan, şeffaf bir akıntıda olabilir. Bu akıntı kızgınlık başlangıcından evvel başlar, kızgınlık bitişinden sonraki günlere kadar sürebilir.
İneklerin çiftleşmesi için yapılan kızgınlık gözlemi uzmanlara göre, gün boyu yapılırsa %98-100 başarılı olur, günde iki kez sürünün içinde dolaşılarak yapılırsa %80-90 başarılı olabilir. Sadece rutin sağım, yemleme gibi işlemler sırasında bu gözlem yapılırsa başarı oranı %50 seviyesinde olur. En iyi başarı oranının günde 4 kez yapılan gözlem sonucunda elde edilebildiği de belirtilir.
Kızgınlık ineklerin yaklaşık %60 kadarında sabahları, %45 kadarında öğleden sonra olur. Bu nedenle sabah ve akşam gözlem yapılırsa bunda %85 başarı elde edilebilir. Kızgınlık gözlem saati de önemlidir. Sabahları saat 6'da yapılan gözlem, saat 7'de yapılan gözleme göre daha başarılı olur. Sürüdeki kızgınlığın belirlenmesini çeşitli etkenlerde etkileyebilir. Olumsuz hava koşulları, beslenme, hastalık gibi unsurlar bunlar arasındaki en önemli olanlarıdır. Etkin şekilde çalışan biri yaklaşık 300 ineğin kızgınlığı tespit edebilir. Fakat kalabalık sürülerde hayvanların numaralanması, gruplara ayrılması, kayıtlarının düzenli tutulması başarı seviyesini arttırır. Bunun nedeni inek sayısının fazla olmasının kızgınlık tespitinde işi zorlaştırmasıdır. Eğer bu uygulamalar yapılırsa, herhangi bir sıkıntı olmadan ineklerin çiftleşmesi için aranan kızgınlık zamanı doğru tespit edilebilir. Kızgınlık yüzünden hareketlenen inekler fazla olursa, kızgınlık tespiti daha kolay olur.
Kızgınlık tespiti için nasıl gözlem yapılmalı?
Kızgınlık için yapılacak iyi bir gözlem sayesinde o yıl elde edilecek olan buzağı sayısı artış gösterecektir. Bu yetiştiriciler için oldukça önemlidir. Bu yüzden gözlemin deneyimli kişilerse devamlı olarak yapılması uygundur. İneklerin çiftleşmesi için gerekli kızgınlık belirtilerini iyi bilen kişiler gözleme zaman ayırarak, yetiştiriciliği daha verimli hale getirebilir. Gözlem sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir; - Kızgınlık gözlemi için uygun zaman seçilmelidir. Bunun için yemleme sonrasını ya da süt sağım öncesini tercih etmek gerekir.
- Gözlemi yapan kişinin rahat giysiler giymesi ve giysilerinin ahırda dolaşmaya uygun olması gerekir.
- Gözlem sırasında başka işlerle uğraşmamaları gerekir
- Gözlem alanının rahat yürümeye uygun olması gerekir.
- Kızgınlık gözlemi yapılacak yerde başka çalışanlar olursa, bunların işinin bitmesi beklenmelidir
- İneklerin arasında çok yavaş olacak şekilde dolaşılmalıdır.
- Yaklaşık 50 inek için yapılacak kızgınlık gözlemi yarım saatten az olmamalıdır.
Bunların dışında ineklerin çiftleşmesi için yapılan kızgınlık gözleminde ineklerin kızgınlık döneminde rahat bir yerde, kapalı yerde tutularak çiftleştirilmesi önerilir. Yaz döneminde de rahat ve serin bir alanda yapılan çiftleşmede başarı oranı yüksek olur.
18.01.2024 22:16:44
İneklerin Çiftleşmesi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
