İneklerin özellikleri, insanların faydalanması bakımından oldukça fazladır. Yani bizler bu hayvanların sütünden, etinden ve derisinden fayda görmekteyiz. Tabi ki bu özelliklerden daha verimli faydalanabilmek için de ciddi bir emek sarf etmek gerekmektedir. Bunun otlatması, yemlenmesi ve periyodik belli ilaç ve doktor dönemlerinden geçmesi gerekmektedir.
Bunlar hem canlının sağlığı hem de bizim ondan elde ettiğimiz ürünlerin kalitesi etkilemektedir. İneklerin türlerine göre beslenme şekilleri farklılık gösterebilmektedir. Genellikle ot, saman ve özel olarak üretilmiş yemler ile beslenmektedirler. Aynı zamanda
inek özelliklerine göre süt verimi ve et kalitesi de farklılık göstermektedir. Mesela Holstein ve Jarsey türü inekler süt, Simentan ve Montofon türü inekler hem süt hem de et için yetiştirilmektedir. Yetiştiriciler için ineklerin yıllık olarak yavrulaması önemli bir durumdur. Bu döngü hem ticari açıdan da önemli olmaktadır.
İneklerin özelliklerine doğumundan ortalama yaşam döngüsüne kadar bakmak gerekmektedir.
- İneklerin yeni doğan yavrusu buzağı olarak adlandırılmaktadır. Bu yavru 6 aylık olduğu andan 12 aylık olana kadar dana olarak isimlendirilir.
- Henüz yavru yapmamış bir dişi 2.5 yaşındayken düve denir. Zaten bu yaş ve daha sonraki süreçte yavrulamaya başlamaktadır. Yavru yaptıktan sonra inek ismini almaktadır.
- İnekler yılda ortalama 6 ton dışkı üretmektedirler.
Bu dışkı kırsal alanlarda tarların gübrelenmesi için kullanılmaktadır. Yani besin maddelerinin dışında dışkısından da yararlanmaktayız. Bu gübre toprağın ciddi manada güçlenmesini sağlamaktadır.
- Erişkin bir inek ortalama 500 kg civarında olmaktadır. Yaşam süresi 25-30 yıl olabilmektedir.
- Az önce de dediğim gibi ineklerin özellikleri ırklara göre değişiklikler gösterebilmektedir. Ancak ortalama yıllık süt miktarı 8000 kg olmaktadır. Süt miktarının çok olması için genellikle Holstein inekler tercih edilmektedir. Bu ineklerin yıllık süt verme kapasiteleri 15000-25000 olabilmektedir. Arada ciddi bir fark olmaktadır. Tabi bu tercih ticari amaçlı üretim yapanlar için olmaktadır. Kendi ihtiyaçları için inek yetiştiren kişiler genellikle yerli sağmal inekleri tercih etmektedirler. Ticari olarak düşünüldüğü zaman bazı ineklerde etleri için beslenmektedir. Bu ineklerde sağma işlemi yapılmaktadır. Sadece yavruladıktan sonra yavrususun süt ihtiyacını karşılamaktadır.
- Yerli ineklerin en verimli olduğu zaman 5-6 yaşları olmaktadır. İneklerin özelliklerine göre yine beslenme şekilleri de değişebilmektedir. Bazı türler ekstra özel yemler ve vitaminler alabilmektedirler. Türün dışında doğurma dönemlerinde de beslenme şekilleri değişebilmektedir.
Bakım ve çiftleşme
İneklerin periyodik sağlık bakımları mutlaka yapılmalıdır. Özellikle büyük çiftliklerde bunun yapılması çok önemlidir. Toplu halde oluşabilecek salgın hastalıklar ciddi kayıplara neden olabilmektedir. İnekler çiftleşme dönemleri kızgınlık olarak ifade edilmektedir. Bu dönemde dölleme suni ya da doğal olarak yapılabilmektedir. Suni tohumlamanın avantajı az önce toplu yetiştirme yapan çiftliklerde hastalıkların önlenebilmesidir. Doğal yolla yapılan dölleme hastalıklarında geçişini kolay hale getirebilir. İneğin bu döneminde iştahsızlık ve süt veriminde azalma meydana gelmektedir. Kızgınlık 21 günde bir görülmektedir. İnek çevreye karşı aşırı hassas olmaktadır. Gece ayakta uyumaktadır. Bu durumlar ortalama 18 saat sürmektedir.
