Erkek Dana Besi Rasyonu: Temel İlkeler ve Öneriler
Erkek dana besiciliğinde rasyon, hayvanların sağlıklı büyümesi, et kalitesi ve işletme karlılığı açısından kritik öneme sahiptir. İyi planlanmış bir rasyon, besi performansını optimize ederken hastalık riskini de minimize eder. İşte erkek dana besi rasyonu hazırlarken dikkat edilmesi gereken temel unsurlar:
1. Besi Dönemlerine Göre Rasyon Planlaması
- Alıştırma Dönemi (Başlangıç - 1-2 Ay): Bu dönemde hayvanlar yeni ortama alıştırılır. Rasyon yüksek kaliteli kaba yem (kaliteli kuru ot veya silaj) ve düşük oranda konsantre yem içermelidir. Konsantre yem miktarı yavaş yavaş artırılarak sindirim sisteminin adaptasyonu sağlanır.
- Hızlı Büyüme Dönemi (2-6 Ay): Bu aşamada en yüksek canlı ağırlık artışı hedeflenir. Rasyon enerji ve protein bakımından zengin olmalıdır. Konsantre yem oranı artırılır, ancak asidoz riskine karşı kaba yem oranı %15-20 seviyelerinde tutulmalıdır.
- Bitirme Dönemi (Son 2-3 Ay): Et kalitesi ve yağlanmanın dengelenmesi ön plandadır. Enerji yoğunluğu yüksek rasyonlar kullanılır, ancak aşırı yağlanmayı önlemek için dikkatli olunmalıdır. Bu dönemde rasyonda arpa, mısır ve buğday gibi enerji kaynakları ağırlık kazanır.
2. Rasyon Bileşenleri ve Önerilen Oranlar
- Kaba Yemler: Kaliteli kuru ot (yonca, fiğ), saman veya silaj (mısır silajı) kullanılmalıdır. Rasyondaki kaba yem oranı genellikle %10-40 arasında değişir, dönemlere göre ayarlanır.
- Konsantre Yemler: Arpa, mısır, buğday, küspe (ayçiçeği, pamuk), kepek ve karma yemler enerji ve protein ihtiyacını karşılar. Konsantre yem oranı besi sonuna doğru %60-85'e çıkabilir.
- Protein Kaynakları: Soya küspesi, ayçiçeği küspesi veya üre (sınırlı ve dikkatli kullanım) ile protein ihtiyacı desteklenir. Rasyonda ham protein oranı başlangıçta %14-16, sonraki dönemlerde %12-14 seviyelerinde olmalıdır.
- Mineral ve Vitamin Takviyeleri: Kalsiyum, fosfor, tuz ve eser elementler ile A, D, E vitaminleri mutlaka rasyona eklenmelidir. Özellikle kalsiyum: fosfor oranı 2: 1 olacak şekilde ayarlanmalıdır.
3. Örnek Rasyon Formülasyonu (600 kg Canlı Ağırlık İçin)
- Mısır Silajı: 15-20 kg
- Arpa Kırması: 4-6 kg
- Karma Yem (%16 protein): 2-3 kg
- Ayçiçeği Küspesi: 1-1.5 kg
- Mineral-Vitamin Premiksi: 100-150 gram
- Tuz: Serbest erişim veya rasyona %0.5-1 oranında
4. Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Rasyon değişiklikleri kademeli olarak yapılmalıdır (en az 7-10 gün).
- Asidozu önlemek için yeterli kaba yem ve tamponlayıcı maddeler (sodyum bikarbonat) kullanılmalıdır.
- Su temiz, taze ve sürekli erişilebilir olmalıdır.
- Rasyon maliyetleri düşürülürken besin değerinden ödün verilmemelidir.
- Düzenli canlı ağırlık takibi yapılarak rasyon etkinliği değerlendirilmelidir.
Unutmayın, her işletmenin koşulları farklı olduğundan rasyonlar yerel yem kaynaklarına, hayvanların genetik potansiyeline ve pazar beklentilerine göre profesyonel bir besleme uzmanı tarafından optimize edilmelidir. |
